Trong thời đại mà biến đổi khí hậu và các mối quan tâm về môi trường chiếm ưu thế trong các cuộc thảo luận toàn cầu, công nghệ bền vững nổi lên như một ngọn hải đăng hy vọng. Newsletter này sẽ đi sâu vào sức mạnh biến đổi của công nghệ bền vững, nhấn mạnh các giải pháp sáng tạo và tác động của chúng đối với nhiều ngành công nghiệp.

Công nghệ bền vững là gì?

Sự phát triển nhanh chóng của công nghệ mang lại nhiều tiến bộ cho xã hội, nhưng không phải tất cả đều bền vững. Một số công nghệ không bền vững có tác động tiêu cực lâu dài đến môi trường và làm cạn kiệt tài nguyên hữu hạn.

Nhà máy điện than

Nhà máy điện than thải ra nhiều CO2 và các chất ô nhiễm như SO2 và NOx, gây ra ô nhiễm không khí và biến đổi khí hậu. Khai thác than cũng gây phá hủy môi trường và ô nhiễm nguồn nước.

Xe động cơ đốt trong

Xe động cơ đốt trong thải ra CO2 và các chất gây ô nhiễm khác, phụ thuộc vào dầu, một tài nguyên hữu hạn, và gây ra thiệt hại sinh thái từ khai thác và tràn dầu.

Nhựa sử dụng một lần

Nhựa sử dụng một lần thường kết thúc ở bãi rác hoặc đại dương, mất hàng trăm năm để phân hủy, gây hại cho sinh vật biển và tiềm ẩn nguy cơ cho con người. Việc sản xuất nhựa này cũng tiêu tốn nhiều tài nguyên và năng lượng.

Nông nghiệp truyền thống

Việc sử dụng nhiều thuốc trừ sâu và phân bón hóa học làm suy giảm chất lượng đất và ô nhiễm nguồn nước, đe dọa tính bền vững của sản xuất lương thực.

Đập thủy điện

Các đập thủy điện lớn gây gián đoạn hệ sinh thái, di dời cộng đồng, và phát thải khí mêtan từ hồ chứa.

Năng lượng hạt nhân

Năng lượng hạt nhân tạo ra chất thải phóng xạ nguy hiểm trong hàng nghìn năm và có nguy cơ xảy ra tai nạn thảm khốc.

AI Tạo sinh (Generative AI)

Các mô hình học sâu lớn, tiêu tốn rất nhiều năng lượng để huấn luyện, vận hành và làm mát. Ví dụ, việc huấn luyện một mô hình GPT-3 có thể tiêu tốn hàng triệu kilowatt-giờ điện, tương đương với mức tiêu thụ của hàng trăm hộ gia đình trong một năm (Strubell, Ganesh, & McCallum, 2019)

Những ví dụ này nhấn mạnh sự cần thiết phải chuyển đổi sang các công nghệ bền vững hơn để bảo vệ môi trường và tài nguyên.

Công nghệ bền vững bao gồm các sáng kiến ưu tiên trách nhiệm môi trường và xã hội. Những công nghệ này nhằm giảm lượng khí thải carbon, giảm thiểu chất thải và thúc đẩy việc sử dụng tài nguyên hiệu quả. Công nghệ bền vững kết hợp các cân nhắc về môi trường với những tiến bộ công nghệ để tạo ra các giải pháp giảm thiểu tác động đến môi trường. Cách tiếp cận này không chỉ giải quyết các thách thức sinh thái hiện tại mà còn thúc đẩy tính bền vững lâu dài. Khi các tổ chức ngày càng tích hợp các thực hành bền vững, họ sẽ thúc đẩy những thay đổi đáng kể trên các ngành công nghiệp.

Các điểm chính:

1. Giảm lượng khí thải carbon

Các tổ chức đang phát triển các công nghệ để giảm thiểu khí thải carbon. Ví dụ, triển khai các trung tâm dữ liệu hiệu quả năng lượng và các nguồn năng lượng tái tạo như năng lượng mặt trời và gió.
Việc tích hợp AI và IoT trong các hệ thống quản lý năng lượng tối ưu hóa tiêu thụ và giảm lãng phí.

2. Kinh tế tuần hoàn

Các công ty đang áp dụng nguyên tắc kinh tế tuần hoàn, tập trung vào việc tái sử dụng, tái chế và giảm thiểu chất thải.
Các đổi mới trong khoa học vật liệu cho phép tạo ra các vật liệu phân hủy sinh học, giảm ô nhiễm nhựa và tăng cường bền vững.

3. Phát triển phần mềm xanh

Các nhà phát triển phần mềm đang tối ưu hóa mã nguồn để giảm tiêu thụ năng lượng, được gọi là mã hóa xanh.
Các tiến bộ trong điện toán đám mây nhấn mạnh hiệu quả năng lượng, với các nhà cung cấp lớn như IBM, Google và Microsoft cam kết sử dụng năng lượng tái tạo.

4. Chuỗi cung ứng bền vững

Công nghệ Blockchain nâng cao tính minh bạch của chuỗi cung ứng, đảm bảo nguồn cung ứng đạo đức và giảm tác động môi trường.

Các giải pháp logistics thông minh cải thiện hiệu quả tuyến đường, giảm tiêu thụ nhiên liệu và khí thải.

Các giải pháp bền vững sáng tạo

Tích hợp năng lượng tái tạo

Sự chuyển đổi sang các nguồn năng lượng tái tạo là điều cần thiết. Năng lượng mặt trời, gió và thủy điện đang dẫn đầu, với các tiến bộ làm cho các nguồn này trở nên dễ tiếp cận và hiệu quả hơn.
Các công nghệ lưu trữ pin đang được cải thiện, cho phép quản lý năng lượng tốt hơn và giảm sự phụ thuộc vào nhiên liệu hóa thạch.

Thành phố thông minh

Các khu đô thị đang tiến hóa thành các thành phố thông minh, tích hợp các công nghệ bền vững để nâng cao chất lượng sống.

Lưới điện thông minh, giao thông công cộng hiệu quả và các thực hành xây dựng xanh góp phần giảm khí thải và cải thiện hiệu quả năng lượng.

Quản lý nước

Các công nghệ quản lý nước bền vững giải quyết cuộc khủng hoảng nước toàn cầu. Các sáng kiến bao gồm hệ thống tưới tiêu hiệu quả, tái chế nước thải và công nghệ khử mặn.
Các cảm biến thông minh và thiết bị IoT giám sát chất lượng và sử dụng nước, đảm bảo quản lý tài nguyên nước bền vững.

Nông nghiệp bền vững

Các kỹ thuật canh tác chính xác sử dụng AI và IoT để tối ưu hóa sản lượng cây trồng và giảm sử dụng tài nguyên.
Canh tác thẳng đứng và thủy canh cung cấp các giải pháp bền vững cho nông nghiệp đô thị, giảm sử dụng đất và tiêu thụ nước.

Sản xuất bền vững

Các công nghệ sản xuất tiên tiến, như in 3D và robot, cải thiện hiệu quả sản xuất và giảm chất thải.
Các công ty đang áp dụng các vật liệu và quy trình thân thiện với môi trường để giảm thiểu tác động môi trường.

Xu hướng nổi bật trong công nghệ bền vững

Thu giữ và lưu trữ carbon (CCS)

Các công nghệ CCS thu giữ và lưu trữ khí thải carbon dioxide từ các quy trình công nghiệp, ngăn chúng vào khí quyển.
Các sáng kiến trong lĩnh vực này đang làm cho CCS trở nên hiệu quả và chi phí hiệu quả hơn, đóng góp vào việc giảm thiểu biến đổi khí hậu.

Hydro Xanh

Hydro xanh, được sản xuất bằng năng lượng tái tạo, cung cấp một sự thay thế sạch cho nhiên liệu hóa thạch.
Các ứng dụng của nó trải dài nhiều lĩnh vực, bao gồm giao thông, công nghiệp và lưu trữ năng lượng.

Xe điện và tự hành

Xe điện (EV) đang giảm sự phụ thuộc vào nhiên liệu hóa thạch và giảm lượng khí thải nhà kính.

Xe tự hành, được điều khiển bởi AI, hứa hẹn cải thiện hiệu quả và giảm khí thải trong lĩnh vực giao thông.

Trí tuệ nhân tạo

AI được sử dụng để tối ưu hóa việc sử dụng năng lượng, dự đoán nhu cầu bảo trì và tăng cường hiệu quả hoạt động.

Internet vạn vật (IoT)

Các thiết bị IoT cung cấp dữ liệu theo thời gian thực giúp quản lý tài nguyên hiệu quả hơn và giảm thiểu lãng phí.

Vật liệu tiên tiến

Các sáng tạo trong khoa học vật liệu đang tạo ra các sản phẩm bền hơn, có thể tái chế và thân thiện với môi trường.

Ví dụ điển hình 1: Cam kết của IBM với tính bền vững

IBM là một ví dụ điển hình về cách một công ty công nghệ hàng đầu có thể dẫn đầu trong công nghệ bền vững. Công ty đã thực hiện một số sáng kiến để nâng cao tính bền vững, bao gồm:

Tòa nhà thông minh: IBM sử dụng AI và IoT để tối ưu hóa việc sử dụng năng lượng trong các tòa nhà, cắt giảm đáng kể chi phí năng lượng và phát thải.
Trung tâm dữ liệu xanh: Các trung tâm dữ liệu của IBM được thiết kế để đạt hiệu quả năng lượng tối đa, tích hợp các công nghệ làm mát tiên tiến và nguồn năng lượng tái tạo.
Blockchain cho chuỗi cung ứng: Các giải pháp blockchain của IBM tăng tính minh bạch và hiệu quả trong chuỗi cung ứng, giảm thiểu lãng phí và cải thiện quản lý tài nguyên.

Ví dụ điển hình 2: Nghiên cứu các chip tế bào não người chỉ cần tốn rất ít điện năng

Theo bài viết trên Forbes Việt Nam giới thiệu về Cortical Labs, một công ty tiên phong trong việc phát triển công nghệ máy tính điều khiển bằng tế bào não, Cortical Labs đang thử nghiệm công nghệ mang tên DishBrain, kết hợp tế bào não nuôi cấy trong ống nghiệm với phần mềm máy tính. Mục tiêu của công ty là tạo ra một hệ thống trí tuệ nhân tạo (AI) có thể học hỏi và xử lý thông tin như não người. DishBrain sử dụng các tế bào não của chuột và người để "dạy" hệ thống AI, cho phép nó tương tác và phản hồi với môi trường theo cách tương tự như cách mà não người hoạt động.

Một lợi thế nổi bật của công nghệ này là tiêu thụ ít năng lượng hơn so với các hệ thống máy tính truyền thống. Generative AI hiện tại, chẳng hạn như các mô hình học sâu lớn, tiêu tốn rất nhiều năng lượng để huấn luyện, vận hành và làm mát. Ví dụ, việc huấn luyện một mô hình GPT-3 có thể tiêu tốn hàng triệu kilowatt-giờ điện, tương đương với mức tiêu thụ của hàng trăm hộ gia đình trong một năm (Strubell, Ganesh, & McCallum, 2019). Việc này không chỉ làm tăng chi phí mà còn tạo ra lượng khí thải carbon đáng kể. Ngược lại, công nghệ của Cortical Labs hứa hẹn giảm thiểu lượng năng lượng cần thiết, từ đó góp phần bảo vệ môi trường và giảm chi phí vận hành (Forbes Vietnam, 2024).

Tác động của công nghệ bền vững đối với doanh nghiệp

Áp dụng công nghệ bền vững mang lại nhiều lợi ích cho doanh nghiệp như:

Tiết kiệm chi phí: Các thực hành tiết kiệm năng lượng và các nguồn năng lượng tái tạo có thể giảm đáng kể chi phí hoạt động.
Tuân thủ quy định: Doanh nghiệp có thể tuân thủ tốt hơn các quy định về môi trường và tránh các khoản phạt tiềm ẩn.
Hình ảnh thương hiệu: Thể hiện cam kết với tính bền vững có thể nâng cao uy tín của công ty và thu hút người tiêu dùng có ý thức về môi trường.
Đổi mới và cạnh tranh: Công nghệ bền vững có thể thúc đẩy đổi mới và giữ cho doanh nghiệp cạnh tranh trong một thị trường đang phát triển nhanh chóng.

Thách thức và hướng đi tương lai

Mặc dù công nghệ bền vững mang lại tiềm năng lớn, nhưng vẫn còn nhiều thách thức. Chi phí ban đầu cao, hạn chế công nghệ và rào cản quy định có thể cản trở việc áp dụng. Tuy nhiên, nghiên cứu và phát triển liên tục, cùng với các chính sách hỗ trợ, đang mở đường cho việc triển khai rộng rãi hơn.

Hỗ trợ chính sách và quy định

Các chính phủ trên toàn thế giới đang ban hành các chính sách để thúc đẩy việc áp dụng công nghệ bền vững. Các ưu đãi, trợ cấp và khung quy định là rất quan trọng trong việc thúc đẩy đổi mới.
Các hợp tác và thỏa thuận quốc tế, chẳng hạn như Thỏa thuận Paris, nhấn mạnh cam kết toàn cầu đối với bền vững.

Trách nhiệm doanh nghiệp và nhu cầu người tiêu dùng

Các doanh nghiệp ngày càng nhận ra tầm quan trọng của bền vững. Nhiều công ty đang đặt ra các mục tiêu tham vọng để giảm tác động môi trường và nâng cao trách nhiệm xã hội.
Nhu cầu của người tiêu dùng đối với các sản phẩm và dịch vụ bền vững đang gia tăng, thúc đẩy các công ty đổi mới và áp dụng các thực hành xanh.

Kết luận

Việc tích hợp công nghệ bền vững không chỉ là một xu hướng mà là một sự phát triển cần thiết trong cách thức hoạt động của doanh nghiệp. Bằng cách áp dụng các công nghệ này, các tổ chức không chỉ cải thiện ảnh hưởng đến môi trường của họ mà còn đạt được lợi ích kinh tế và nâng cao vị thế trên thị trường. Công nghệ bền vững đang ở tuyến đầu trong cuộc chiến chống biến đổi khí hậu. Việc tích hợp nó trong các lĩnh vực khác nhau đang biến đổi các ngành công nghiệp và mở đường cho một tương lai bền vững hơn. Khi các tiến bộ công nghệ tiếp tục và nhận thức toàn cầu ngày càng tăng, công nghệ bền vững sẽ đóng vai trò quan trọng trong việc định hình một hành tinh lành mạnh, vững bền hơn.

Tham khảo:

IBM. (n.d.). Sustainable technology. IBM. Retrieved July 22, 2024, from https://www.ibm.com/topics/sustainable-technology
Forbes Vietnam. (2024, July 17). Cortical Labs tham vọng tạo ra máy tính được điều khiển bằng tế bào não. Forbes Vietnam. https://forbes.vn/cortical-labs-tham-vong-tao-ra-may-tinh-duoc-dieu-khien-bang-te-bao-nao/
Strubell, E., Ganesh, A., & McCallum, A. (2019). Energy and policy considerations for deep learning in NLP. Proceedings of the 2019 Conference on Empirical Methods in Natural Language Processing (EMNLP), 3645-3650. https://aclanthology.org/P19-1355/